Een burn-out? Daar heb ik geen tijd voor!

Iedereen heeft wel eens stress. En een beetje stress is ook niet per definitie slecht. Alleen hoe gaan we ermee om en hoe voorkomen we dat we compleet opbranden? Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat stress de nummer 1 beroepsziekte is van dit moment. Meer dan een miljoen Nederlanders hebben last van klachten die wijzen op een burn-out. Daarom heeft PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk onlangs het wetsvoorstel ‘Recht op onbereikbaarheid’ ingediend. Marc Jutte, oprichter van Instatera, heeft zijn bedenkingen over het voorstel en meent dat mensen zelf prima in staat zijn om zelf de regie te nemen.

Keiharde cijfers

Bijna één op de vijf werknemers, in de leeftijdscategorie 25 tot 35 jaar, heeft relatief vaak last van burn-out klachten. Van al het ziekteverzuim wordt maar liefst 36% veroorzaakt door stress op de werkvloer. Dit wordt vaak veroorzaakt doordat werknemers het gevoel hebben om ook buiten werktijd bereikbaar te zijn. Het gevoel van ’s avonds of in het weekend de telefoon te moeten aannemen of te moeten reageren op werkmails geven dus een 24/7 stressgevoel. 

Recht op onbereikbaarheid

Krijg jij ’s avonds laat nog wel eens een mailtje van een collega? Of in het weekend een verzoekje over de app? Dan herken je het gevoel om te willen antwoorden. Te móeten antwoorden. Als het aan PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk ligt hoeven werknemers na werktijd niet meer bereikbaar te zijn voor werkmails, berichten en telefoontjes. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan en daarom is het de hoogste tijd voor een wet die werknemers het recht geeft om alle vormen van werk gerelateerde communicatie te weigeren buiten werktijd. Hoe lang en wanneer je het recht hebt om je werktelefoon weg te leggen wordt niet bepaald. Initiatiefnemer Gijs van Dijk van de PvdA vindt dat dat per organisatie bekeken moet worden.

Mensen staan 24/7 ‘aan’. Dat is heus niet altijd erg, want we leven nu eenmaal in een tijd waar de standaard 9-tot-5-baan steeds minder populair wordt. Werk en privé lopen steeds meer door elkaar heen. We kunnen thuiswerken makkelijker combineren met bijvoorbeeld het gezin. Hoe relaxed het ook klinkt, het geeft mensen juist stressverschijnselen als deze zaken door elkaar heen lopen. Duurt dit te lang en stapelt de stress zich op, dan kan dit de kans vergroten dat werknemers ziek worden.

Nieuw is het wetsvoorstel niet helemaal. In Frankrijk is deze wet in 2017 al ingegaan. Daar kan je je werkgever zelfs aanklagen als hij na werktijd nog mailt. In Nederland zal het niet zover komen, maar deze wet dwingt werkgevers wel om transparante afspraken te maken en zo proberen de stress op en buiten de werkvloer te verminderen.

Hoe dan?

Wat is stress nu precies en waardoor wordt het veroorzaakt? Dr. Erik Scherder is neurowetenschapper en legt het als volgt uit. De frontale lob heeft een belangrijke functie, want deze zorgt ervoor dat je bijvoorbeeld structuur kunt aanbrengen, kunt plannen en op ideeën kunt komen. En hij zorgt ervoor dat negatieve emoties worden onderdrukt. Deze emoties ligger iets lager in de hersenen. Als je in een situatie komt met voortdurende stress en het idee dat je niet kunt voldoen aan de eisen die worden gesteld, dan gaat het frontale deel minder goed functioneren. Met als gevolg dat angst en depressie de kans krijgen om zich te uiten. Daarnaast kun je ook geen gedachtes afmaken, waardoor je continu bezig blijft met een vraagstuk oplossen. Dr. Scherder is dan ook voorstander van het wetsvoorstel en noemt als voorbeeld dat je op je werk gewoon eens uit het raam moet kijken. En dat werkgevers je zouden moeten stimuleren om even een rondje te gaan lopen. Op deze manier wordt het zogenaamde ‘default mode netwerk’ geactiveerd. De default komt namelijk pas naar boven als je niet cognitief wordt belast. Hierdoor wordt het netwerk in de hersenen weer geactiveerd en creatiever, productiever en heb je een beter probleemoplossend vermogen. Maar vandaag de dag zijn we continu bezig, staat onze mobiel ’s morgens al roodgloeiend en sturen we ’s avonds voor het slapengaan ons laatste mailtje. De default mode krijgt dan steeds minder kans om zijn werk te doen. Door werk gerelateerde stress af te vlakken krijg je meer ruimte om na te denken, waardoor je je taken beter kunt plannen.

Met een weekje ontstressen zet je je stress alleen op pauze.

Hoe zorg je ervoor dat je stress kunt verminderen? We hebben een tijdje geleden al de blog gedeeld over het effect van vakantie op je stresslevel. Dr. Erik Scherder raadt het juist af om met vakantie te gaan. Het is deels waar dat je door een vakantie je werkstress kunt kwijtraken; je kunt weer even opladen, maar daarna kom je gewoon weer in dezelfde stressvolle situatie terecht. Stress is nu eenmaal onvermijdelijk in de meeste kantoorbanen. Daarom is het goed om als je stress hebt op zoek te gaan naar een nieuwe manier om met stress om te gaan. Probeer bijvoorbeeld in je planning taken één voor één op te pakken, dan blijf het ook overzichtelijk in je hoofd. Daarnaast ben je dan ook fit genoeg om dit werk überhaupt uit te voeren. En dat zorgt ervoor dat je jouw to do-lijstje ook daadwerkelijk korter wordt.

Do try this at home. En op je werk.

Een aantal manieren om beter om te gaan met stress en een eventuele burn-out te voorkomen zijn door zelf kleine manieren toe te passen die een metamorfose kunnen zijn voor je hersenen en je mentale vermoeidheid. Dit doe je simpel door een beetje extra aardig te zijn voor je frontale lob. Bijvoorbeeld door muziek te luisteren, het meest favoriete onderdeel van de frontale lob. Beweging kan niet alleen lichamelijk zorgen voor een bevrijding, maar ook zeker stress verminderen. Ook kun je eraan denken om iets nieuws te leren, want door het verwerken van nieuwe indrukken ontspant je brein. En als laatste slaap, want iedere nacht verwerken je hersenen jouw bezigheden van de dag. Het zijn kleine rituelen die je jezelf zowel privé als op je werk kunt uitvoeren.

Struisvogelgedrag

Niemand kan het meer ontkennen; stress is een maatschappelijke issue geworden. Steeds meer mensen vallen om op steeds jongere leeftijd. Sommigen vallen zelfs al om tijdens hun studie, dus nog voordat ze überhaupt aan het werk zijn gegaan. En dat is zorgelijk! Maar als we nog niet overwerkt zijn, waar ligt het dan aan? De oorzaak is ook te vinden in het feit dat we nooit meer ‘uit staan’. Zelfs op de fiets en in bed zijn we nog actief. We nemen geen tijd meer om te ontspannen en daarom lopen we steeds vaker én eerder over, met burn-out klachten als resultaat. Kop in het zand en wegkijken kan niet meer. Stress is een onderdeel van ons leven en dat zal niet veranderen. Maar de manier we ermee omgaan kunnen we wel aanpakken.

Creëer zelf een gezonde balans

Nu is de vraag: moet de wet ‘Recht op onbereikbaarheid’ worden ingevoerd? Marc Jutte, oprichter van Instatera is zelf geen voorstander om dit voorstel door te laten gaan. “Wat er nodig is, is dat mensen zelf leren een gezonde balans te creëren en daarin hun grenzen te bewaken. Die balans is namelijk voor iedereen anders.” Het is belangrijk dat mensen zich bewust worden wat voor hen een gezonde balans is en daarin zelf de regie pakken. Door het vast te leggen laten we weer bepalen hoe we ons leven indelen in plaats van dat we zelf aan de knoppen zitten.

De gezonde balans zit ‘m overigens niet alleen in werktijden, maar ook ’s avonds zijn mensen meer met social media en TV bezig. En dat is net zo belastend voor ons brein. De hersenen worden dan alsnog geprikkeld, terwijl ze eigenlijk tot rust moeten komen voordat we gaan slapen. Want ons brein heeft die tijd juist nodig om prikkels te verwerken en te archiveren.

Tijd voor verandering

Om in deze tijd een gezonde en duurzame balans voor onszelf te creëren, moeten we leren om anders met stress om te gaan. Dat vraag om bewustwording en het maken van keuzen, zowel voor personen als bedrijven. Gelukkig merken we dat steeds meer werkgevers investeren in preventieve maatregelen, zoals training en coaching van hun personeel. Want tenslotte wil iedere werkgever ambitieuze, verantwoordelijke en betrokken medewerkers. Tegelijkertijd zijn dat ook juist de mensen met een verhoogd risico op een burn-out. Het is daarom verstandig om deze groep mensen –zeker in het begin van hun carrière– goed te begeleiden en daarmee hun duurzame inzetbaarheid te vergroten. Uit een berekening blijkt zelfs dat iedere euro die preventief wordt geïnvesteerd in een werknemer uiteindelijk vier keer zoveel oplevert.

Herken je jezelf in deze blog, maar heb je geen tijd voor een burn-out? Of heb je vragen over hoe je als werkgever effectief moet omgaan met stress op de werkvloer? Neem contact op, want het is nu tijd voor actie!

De beste behandeling voor jou

Een gratis eerste consult met één van onze specialisten geeft jou inzicht in wat een burn-out coach voor jou kan betekenen. Met direct uitvoerbare verbeteringen probeert de coach je al een zet in de goede richting te geven. Bekijk onze website voor meer informatie.