Hoe kies ik een behandelaar en behandeling bij een burn-out?

Herken je symptomen van een beginnende of gevorderde burn-out en ben je op zoek naar een oplossing? Dan is het goed om te weten welke verschillende burn-out behandelaars er zijn en welke behandelaar het beste is voor jouw situatie. Psychologen, therapeuten, psychiaters, coaches en specialisten hebben namelijk allemaal een andere werkwijze. In deze blog lees je welke behandelaars je kunt kiezen en welke behandelingen zij gebruiken, zodat jij de juiste keuze kunt maken.

Welke behandelaars zijn er bij een burn-out?

Er zijn meerdere behandelaars die jou kunnen ondersteunen bij het herstel van een burn-out. Hieronder worden de behandelaars verder toegelicht en wordt duidelijk welke werkwijze iedere behandelaar hanteert. Daarnaast wordt duidelijk in welke fase van een burn-out je bij deze behandelaar terecht kunt.

De huisarts

Ongeacht in welke fase van een burn-out je zit, de eerste stap is om langs te gaan bij je huisarts. Aan de huisartspraktijk is vaak een praktijkondersteuner (POH) verbonden die jou kan helpen. De huisarts kan je hier naar doorverwijzen. De praktijkondersteuner wordt vaak ingezet om de eerste nood te lenigen. In een paar gesprekken ga je dieper in op je klachten en de oorzaken. Hierna worden de vervolgstappen besproken. De huisarts en de praktijkondersteuner zijn dus de eerste behandelaars waarmee je in aanraking komt. Als je echt met jezelf aan de slag wilt gaan is er vaak meer nodig.

De psycholoog

De meest voorkomende vervolgstap is de psycholoog. De huisarts of praktijkondersteuner kan je naar aanleiding van het gesprek naar de psycholoog sturen. De psycholoog helpt je om inzicht te krijgen in de situatie waarin je nu zit. Op welke situaties in het leven moet je anders reageren om van de stress af te komen? Een psycholoog kijkt vooral naar de persoonlijke ontwikkeling en minder naar de praktische zaken zoals de re-integratie naar werk. Je weet door de psycholoog hoe en in welke situaties je anders moet reageren, maar het is de vraag of je dit zonder hulp uit kunt voeren in de praktijk. Veelal lukt het onvoldoende om echt te veranderen en blijf je in je oude gewoontes hangen.

De psychotherapeut

Als de burn-out is ontstaan vanuit complexe problemen, word je in plaats van de psycholoog soms doorgestuurd naar de psychotherapeut. De psychotherapeut richt zich op het behandelen van mensen met ingewikkelde problemen. De psychotherapeut maakt deels gebruik van dezelfde behandelmethode als de psycholoog. Het verschil zit in de aanpak, de intensiteit en de duur van de behandeling. Bij de psychotherapeut wordt er vooral gekeken naar het verwerken van het verleden en wordt er onvoldoende gekeken naar de praktische situatie thuis en op het werk.

De psychiater

Als er medicatie of meer expertise nodig is of als er vermoeden is van een psychische ziekte achter de burn-out, dan wordt er een psychiater ingeschakeld. Het streven is bijna altijd om geen gebruik te maken van medicatie bij een behandeling van een burn-out, maar in sommige gevallen is medicatie niet te vermijden. De medicatie fungeert dan als een middel wat ‘iets’ moet doorbreken. De medicatie haalt de oorzaak niet weg, maar bestrijdt wel de symptomen.

Als je bijvoorbeeld paniekaanvallen krijgt door de stress, krijg je medicatie om dit te kalmeren. Gebeurt dit niet, dan ben je niet in staat om te functioneren en dus ook niet om te herstellen. Hetzelfde geldt voor slaapmedicatie. Een goede nachtrust is het belangrijkste onderdeel van het herstelproces. Als dit niet in orde is, kan medicatie uitkomst bieden. Nog een voorbeeld waar medicatie kan worden toegepast is als iemand niet kan functioneren omdat hij/zij serotonine in de hersenen mist. Serotonine heeft invloed op je stemming, zelfvertrouwen, slaap en emotie. In dit geval kan antidepressiva helpen.

De burn-out specialist

Je kunt in plaats van een psycholoog ook kiezen voor een burn-out specialist. Hierbij moet je jezelf twee dingen afvragen:

1. Kies je voor een generalist of een specialist?

Een generalist is iemand die kennis heeft van meerdere problemen, bijvoorbeeld trauma’s of psychiatrische ziektebeelden. Een voorbeeld van een generalist is een psycholoog of een algemene coach. Een specialist is iemand die juist veel weet van één bepaald onderwerp. Een burn-out specialist richt zich alleen om het herstel van stress en burn-out klachten en weet daar dus over het algemeen meer van dan een generalist.

2. Kies je voor een enkelvoudige of multidisciplinaire aanpak?

Een enkelvoudige aanpak wordt gegeven door de psycholoog, deze geeft veelal cognitieve therapie. Cognitie heeft te maken met je verstand. Cognitieve therapie is gebaseerd op het analyseren en veranderen van gedachten en overtuigingen en welk effect dit heeft op je gedrag. Gedrag wordt namelijk altijd bepaald door de manier waarop je denkt. De psycholoog focust zich dus vooral op het analyseren en het veranderen van jouw gedachten en overtuigingen. Een multidisciplinaire aanpak gaat niet alleen uit van het cognitieve deel, maar besteedt ook aandacht aan je herstel en de re-integratie.

De aanpak van een burn-out specialist

Het cognitieve deel is belangrijk, maar niet voldoende. Als je alleen het cognitieve deel behandelt, mis je het gedeelte waar je kunt herstellen. Bij het herstelproces neem je met je burn-out specialist ook praktische zaken door die belangrijk zijn bij het herstel, zoals een gezond dagritme, ontspanning, ademhaling, beweging en voeding.

Herstellen door middel van oefeningen

Tijdens een burn-out ben je niet meer in staat om tot rust te komen. Je moet er dus eerst voor zorgen dat je lichaam in staat is om te herstellen. Dit doe je door samen met je coach aandacht te besteden aan ademhalingsoefeningen en de juiste vorm en intensiteit van bewegen. Pas als het herstel in gang gezet is gaat de specialist inhoudelijk met je aan de slag en komt het cognitieve stuk om de hoek kijken. Het behandelen van het cognitieve gedeelte wordt gecombineerd met lichaamsgerichte oefeningen. Deze combinatie wordt psychomotorische therapie genoemd. Dit houdt in dat je je lichaam gaat gebruiken bij het leer- en veranderproces.

Voorbeeld: Je coach zegt dat je je grenzen beter moet aangeven. Dit advies probeer je op te volgen, maar hier heb je moeite mee. Tijdens een gesprek komt je coach een meter van je af staan. Naarmate het gesprek vordert komt de coach steeds dichterbij staan. Hoe voelt het dat de coach dichtbij je staat en steeds dichterbij komt? Het belangrijkste hierbij is dat je bewust wordt van wat er op dat moment in je lichaam gebeurt. De situatie voelt onprettig, waarom krijg je dit onprettige gevoel en wat kun je er tegen doen?

Herkennen van situaties

Wat bij bovenstaand voorbeeld opvalt is dat de meeste mensen in een situatie als deze blijven staan. De een blijft staan uit beleefdheid, de ander vindt het raar om weg te lopen of de coach weg te duwen om ruimte te maken. Hierna wordt de vertaalslag van deze oefeningen gemaakt naar de werkomgeving. De coach die dicht tegen jou aanstaat kun je vergelijken met de werkdruk die steeds hoger wordt. Je hebt geen ruimte meer om te bewegen.

Hoe eerder je het moment herkent om afstand te nemen, des te sneller het lukt om je grenzen aan te geven. De vertaling van de fysieke oefening naar de praktijk is erg belangrijk. Je vecht of vlucht niet meer, maar je leert om met de situatie om te gaan met normaal assertief gedrag. Je wacht niet totdat de bom barst en je tegen je baas uitvalt, maar je geeft bij je baas aan dat je de opdracht best kunt aannemen, maar dat je hierdoor de andere geplande opdracht niet meer kunt doen.

Reïntegratie

Naast het aanleren van normaal assertief gedrag, wordt er een concreet plan gemaakt op het gebied van re-integratie. Daarin wordt gekeken wanneer je weer kunt starten met werk en hoe dat het beste kan. Er wordt gekeken met hoeveel uur je kunt beginnen, welk soort werk je weer gaat oppakken en welk soort werk je nog even niet moet doen. Op deze manier bouw je weer vertrouwen en (werk)conditie op.

Na al deze stappen is het zaak je gedrag te verankeren. De coach blijft je in de gaten houden nadat je weer gere-integreerd bent en samen voorkom je dat je dezelfde fouten maakt als vroeger?

Zit er een maximum tijd aan een therapie?

Er zit geen maximum aan de duur van een therapie. De lengte hangt af van het feit of je al enige tijd thuis zit of dat je nog steeds aan het werk bent met een burn-out. Een gemiddelde behandeling duurt vier tot zes maanden. Dit is inclusief de verankeringsfase in het herstelproces.

Wat is het beste antwoord op een burn-out?

Zorg dat je niet alleen herstelt, maar ook blijvend verandert. Het komt vaak voor dat mensen wel herstellen, maar niet veranderen. Als je niet verandert, blijf je hetzelfde gedrag vertonen en kun je dus na het herstellen wederom een burn-out krijgen.

De beste behandeling voor jou

Een gratis intakegesprek met één van onze specialisten geeft jou inzicht in wat een burn-out coach voor jou kan betekenen. Met direct uitvoerbare verbeteringen probeert de coach je al een zet in de goede richting te geven. Bekijk onze website voor meer informatie.