Stress bij werknemers - 8 burn-out coaches aan het woord

Stress is tegenwoordig een serieus probleem voor veel bedrijven op de huidige werkvloer. Maar liefst 1 op de 5 Nederlanders ervaart regelmatig ernstige stress. Wanneer deze negatieve stress langdurig aanhoudt, kan dit zelfs overgaan in een burn-out. De gemiddelde duur van een burn-out bij een werknemer is 40 weken en kost u als werkgever gemiddeld €80.000 euro per werknemer, per jaar.

In deze blog hebben wij 8 stress coaches gevraagd wat u als werkgever kunt doen bij een burn-out van uw werknemers om zodoende ook de kosten te verlagen.

Hoe herken ik stress bij mijn medewerkers?

Stress onder werknemers kunt u het beste in een zo vroeg mogelijk stadium aanpakken. Daarom is het belangrijk om stress bij uw medewerkers te kunnen herkennen. Liselotte Betist - burn-out specialist en senior coach bij Instatera  legt uit hoe u stress op de werkvloer herkent.

“Om langdurig ziekteverzuim te voorkomen is het als organisatie van groot belang om de schade van lange termijn stress te beperken door zo snel mogelijk in actie te komen. Als dat niet gebeurt, ontwikkelt men langzaamaan ongezonde patronen en coping mechanismen om met de stress om te gaan. Het lichaam raakt dan langdurig uit balans. Het duurt dan ook langer om deze lichamelijke en mentale disbalans te herstellen. Er heerst nog steeds een taboe op het bespreekbaar maken van stress binnen sommige organisaties. Dat is jammer want dit is de eerste stap naar verzuim reductie en preventie van burn-out. Het is dus belangrijk dat u de lichamelijke, psychische en gedragskenmerken van stress kunt herkennen bij uw medewerkers.” 

 Sandra Voetelink maakt hieronder onderscheid in lichamelijke en psychische klachten en wijzigingen in gedrag waar stress aan te herkennen.

Lichamelijk

“De primaire lichamelijke klachten van stress zoals vermoeidheid, hoofdpijn, slecht slapen, nek- en schouderklachten, en een verhoogde bloeddruk zijn voor managers moeilijk te signaleren. Makkelijker te herkennen zijn de uiterlijke kenmerken. Bijvoorbeeld het tikken met de vingers, snel praten, hoog ademen en vlekken in de nek. Op de lange termijn tast stress het immuunsysteem aan waardoor mensen zich vaker ziek gaan melden, langer moeten herstellen van griep en regelmatig ontstekingen hebben.”

Psychisch

“De psychische signalen van stress vallen daarentegen sneller op. Bij langdurige overbelasting zie je doorgaans dat men wat vaker prikkelbaar en emotioneel is. Een woede uitbarsting op het werk, gejaagd en onzeker gedrag, regelmatig te laat komen, een chaotische werkstijl, gebrek aan overzicht, concentratie en motivatie zijn typische signalen van overbelasting en vaak een teken dat uw medewerker aan stress lijdt.”

Gedrag

“Ook een wijziging in gedrag is makkelijker op te vangen dan lichamelijke klachten. Signalen van stress in gedrag zie je bijvoorbeeld als medewerkers regelmatig de ‘gezellige’ werkgelegenheden zoals vrijdagmiddag-borrels of pauzes gaan overslaan. Ook als iemand weer is gaan roken, snel geïrriteerd is en regelmatig overwerkt kan dit wijzen op stress.”

“Het tijdig herkennen van deze signalen kan een burn-out voorkomen. Zorg ervoor dat u zo snel mogelijk in gesprek gaat over het efficiënt omgaan met stress.”

In het Stress preventie Programma leer je o.a. hoe je stress kunt herkennen. Krijgt personeel inzicht in (hun eigen) copingstijlen voor de omgang met stress. We trainen op de inspirerende en interactieve manier naar een verhoogde weerbaarheid tegen stress maar laten we ook de positieve kanten (betere prestatie!) van stress zien.

Wat kan een leidinggevende doen voor een medewerker met mogelijke stressklachten?

Als u als leidinggevende stress herkent bij een medewerker wilt u daar natuurlijk wat aan doen. Wat kan een leidinggevende eigenlijk doen en betekenen voor een medewerker met stressklachten? Sandra Voetelink - Burn-out coach bij Instatera legt het uit:

“Als een medewerker zich meldt met stressklachten is het vooral belangrijk om het gesprek aan te gaan. Hierdoor kunnen de klachten concreet gemaakt worden en kan er gezamenlijk gekeken worden hoe er ruimte voor herstel gemaakt kan worden. Door bijvoorbeeld het verminderen en verhelderen van taken, het achterhalen van de stressfactoren en deze bespreekbaar te maken, kan verergering van klachten en uitval worden voorkomen.

Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de eisen van de functie en de belastbaarheid van de medewerker, zijn/haar privésituatie en de relatie tussen medewerker en manager. Is de medewerker gevoelig is voor kritiek? En hoe zijn de werk- en leefgewoonten? Dit kan allemaal invloed hebben op het gevoel van stress.”

Mijn medewerker heeft een burn-out. Wat nu?

Soms heeft u niet op tijd door dat een medewerker onder stress gebukt gaat. Een burn-out kan daar het uiteindelijke resultaat voor zijn. Maar wat kunt u doen als er bij een medewerker een burn-out is geconstateerd? Monique Willinge Gratama - burn-out specialist en senior coach bij Instatera)  geeft antwoord:

“Op het moment dat er bij uw medewerker een burn-out is geconstateerd door de huisarts of door de bedrijfsarts, is het belangrijk om zo snel mogelijk specialistische hulp in te schakelen. U wilt immers voorkomen dat er onnodig veel tijd verloren gaat. De wachtlijsten van de GGZ zijn lang en men kan vaak pas na bepaalde tijd bij de praktijkondersteuner terecht. Vaak komt iemand dan thuis te zitten waardoor de klachten alleen maar verergeren.’’ 

Instatera werkt zonder wachtlijsten en regelt binnen een week een intake met een specialist bij u in de buurt.

Herkent u stress bij een van uw medewerkers? Neem dan contact op om te kijken wat we voor uw bedrijf kunnen betekenen. Zo kan onze individuele coaching medewerkers helpen goed en snel te herstellen van een burn-out. Door deze specialistische aanpak te faciliteren en te investeren in professionele begeleiding kan 3 tot 4 maanden extra ziekte verzuim bespaard worden.

Is een burn-out wel werkgerelateerd?

Een burn-out wordt niet altijd veroorzaakt door het werk, soms kunnen bepaalde eigenschappen ook de oorzaak van stress zijn. Als iemand bepaalde eigenschappen privé heeft, heeft hij die op het werk ook. Gerwin Bruinsma - burn-out specialist bij Instatera geeft verdere uitleg:

“De weg van gezonde spanning naar burn-out is een complex proces waar vaak een combinatie van factoren aan ten grondslag liggen; persoonlijke eigenschappen, maatschappelijke factoren, het combineren van zorg en werktaken, kortom, het is meer dan werkdruk alleen.

Er zijn bepaalde persoonlijkheidskenmerken die men gevoeliger maken voor stress. Enkele voorbeelden die we vaak voorbij zien komen zijn:

·       Perfectionisme

·       Loyaal

·       Behulpzaam

·       Verantwoordelijk

·       Zelf wegcijferen

·       Doorzetten

·       Resultaat gedreven

·       Sub-assertief

·       Onzekerheid

·       Controle willen houden

·       Geen grenzen stellen /nee zeggen

·       Behoefte aan bevestiging/erkenning

·       Faalangst

Verder zijn privé omstandigheden ook een belangrijke factor. Een scheiding, mantelzorg, of alleenstaand ouderschap maken iemand (tijdelijk) stressgevoeliger. Daarnaast kan te weinig sociaal contact of een verstoorde werk-privé-balans stress veroorzaken. Blijf met deze medewerkers in gesprek om uitval te voorkomen.”

Is stress besmettelijk binnen een werkomgeving?

Als er een medewerker onder stress lijdt, lijden er waarschijnlijk meer onder, toch? Joyce Winkel - coach bij Instatera geeft antwoord op de vraag: is stress besmettelijk binnen een werkomgeving?

“Gedeeltelijk is stress zeker besmettelijk en kan er een domino effect ontstaan. Uitval van medewerkers creëert nog meer uitval door de toegenomen werkdruk op de rest van het team. Opvallend genoeg wordt het virus vaak veroorzaakt door de manager.

Uit ervaring weten wij; een stressvolle manager betekent een stressvol team. Het is daarom belangrijk als manager om de voorbeeldfunctie serieus te nemen. Een manager die onduidelijk is over de doelen en inconsistent in zijn leiderschap, creëert meer stress dan een manager die roept dat er een stapel orders verwerkt moet worden. Van hard werken krijg je geen burn-out, maar de moderne manager moet wel zijn leiderschapsstijl aanpassen.”

Een onderdeel van het Stress preventie Programma van Instatera is de training; stressmanagement voor de moderne manager. In deze training leert u als manager meer over de organisatie als systeem en over de onder- en bovenstroom in organisaties en teams. Daarnaast wordt u zich ook meer bewust van de impact van uw leiderschap op uw team en het effect van uw leiderschapstijl.

Moet ik stress bespreekbaar maken op de werkvloer?

Een goede manier om stress op de werkvloer aan te pakken is door stress bespreekbaar te maken. Carine van den Ingh - burn-out specialist bij Instatera legt uit waarom het zo belangrijk is om stress bespreekbaar te maken op de werkvloer.

“Wat niet weet, wat niet deert’ is lange tijd de houding geweest als het gaat om stressklachten van medewerkers. Nu stress en burn-out epidemische vormen aannemen, leidt deze aanpak tot grote (financiële) problemen. Weerbaarheid en stressbestendigheid in een organisatie groeien namelijk niet zonder bewustzijn en kennis.

Dus ja, door aandacht aan stress te besteden kunnen op korte termijn meer klachten naar boven komen. Men wordt zich immers bewust van lichamelijke signalen die ze eerder mogelijk niet met stress in verband hebben gebracht. Maar met de juiste informatie en maatregelen kunnen die klachten effectief en relatief goedkoop aangepakt worden. Hierdoor vallen minder medewerkers uit en is het verzuim veel korter. Burn-out en hoge verzuimkosten op de langere termijn worden zo voorkomen.”

Wat is stressbestendig leiderschap?

Wat voor invloed heeft de manager op stress? Joyce zei al dat een gestreste manager een gestrest team betekent, maar wat is dan stressbestendig leiderschap? Marc Jutte - burn-out specialist en master coach bij Instatera geeft antwoord:

“Een manager die zich bewust is van zijn voorbeeldfunctie, zelf op tijd naar huis gaat en ‘s avonds en in het weekend gewoon vrij neemt, zet hiermee de toon voor de rest van zijn team. Zonder deze kwaliteit loop je het risico het negatieve voorbeeld gedrag over te brengen op je medewerkers.

Een waarderende managementstijl, complimentjes, constructieve en positieve feedback zorgen ook voor een veerkrachtiger en stressbestendiger team. Zorg er als manager voor dat je team zich gezien en gewaardeerd voelt.

Een stressbestendige manager heeft oog voor de individuele verschillen in draagkracht binnen zijn team en zal zorgen dat de functie en taken aansluiten bij de energie, ambitie en het vermogen van de werknemer. Een werkgever die al zijn medewerkers evenredig belast loopt daarbij een grote kans goede mensen te verliezen door overbelasting.

Het bewustzijn van stresssignalen heeft een belangrijk aandeel in stressbestendig managen. Het vroegtijdig herkennen en bespreekbaar maken van stress draagt actief bij aan verzuimreductie door een medewerker te helpen omgaan met stress en kan op deze manier een burn-out voorkomen. Is een manager zich hier niet van bewust, dan is de kans groot dat de situatie escaleert en de klachten zich verergeren. Niet alleen de kwaliteit van het werk gaat hierdoor achteruit maar de kans op uitval en hoge ziektekosten zijn groot.

Een manager die zich bewust is van duurzame inzetbaarheid gebruikt de individuele drijfveren van zijn medewerkers en gebruikt de drijfveren van zijn medewerkers als energie. Dit loont in de vorm van niet alleen duurzame inzetbaarheid maar ook simpelweg een gezond en enthousiast team.

Autonomie en zelfsturing zijn zeer belangrijk bij stressbestendig leiderschap. Een gebrek aan autonomie en zelfsturing haalt een medewerker uit zijn kracht en maakt hem afhankelijk van verschillende werkgerelateerde omstandigheden wat ten koste gaat van zijn energie en motivatie.

Een stressbestendige manager is zich er tenslotte bewust van dat onrealistische targets en te hoge werkdruk tot uitval leiden en past zijn verwachtingen en communicatie hierop aan. Doe je dit niet en leg je de lat te hoog, dan is de kans op uitval groot.”

Wat moet ik doen als de medewerker terugkomt op de werkvloer?

Op het moment dat je medewerker voldoende hersteld is om terug te komen op de werkvloer komt u voor de volgende uitdaging te staan: de re-integratie. Marja Hoogendoorn - burn-out specialist bij Instatera legt uit hoe je dat het beste doet:

“Ieder mens heeft unieke wensen, behoeften en valkuilen tijdens de re-integratie. Vaak is het belangrijk om bij terugkomst van de medewerker deze boventallig te laten re-integreren en in het begin regelmatig (dus niet elke dag) te bespreken hoe het gaat. Doseer de taken en zorg dat hier geen tijdsdruk op zit. Neem ook de werkgerelateerde stressfactoren weg bij de initiële fase van de re-integratie.

Verder adviseren wij onze opdrachtgevers om aan het begin van de re-integratie een terugvalpreventieplan op te zetten waarbij de specifieke behoeften, kernkwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen van de medewerker worden vastgesteld.

In het terugvalpreventieplan worden door werkgever en werknemer de taken, de opbouw van het aantal werkzame uren, de persoonlijke valkuilen, de stress signalen en de maatregelen opgenomen. Zo kan de medewerker op een veilige manier oefenen van het aanvoelen en aangeven van grenzen en het opbouwen van de belastbaarheid. Door het plan op te stellen, is het voor alle betrokken partijen van te voren duidelijk hoe het proces verloopt en waar de knelpunten zitten.”

Hoe voorkom ik uitval als werkgever?

De maatschappij en de werkomgeving gaan niet veranderen dus we moeten personeel trainen in de omgang met toegenomen stress.

Met het Stress preventie Programma verlaag je in 6 stappen je stressgerelateerd ziekteverzuim. Onderzoek wijst uit dat iedere euro investering in preventie 4 euro oplevert. De oorzaak aanpakken is altijd effectiever dan genezen.